همواره تلاش و اهتمام تولید کنندگان بر این بوده تا طرح و شکل محصول منحصر به فرد خود را حفظ کنند و همیشه برای در ارتقا و بروز رسانی آن به منظور فروش بالاتر در بازار کوشیده اند. ثبت طرح صنعتی زمانی اهمیت پیدا می کند که ممکن است این طرح ها ، اشکال و بسته بندی ها توسط تولید کنندگان سودجو کپی برداری شود.
برای آن که اطلاع دقیقی از نحوه ثبت آن داشته باشیم ابتدا باید بدانیم طرح صنعتی چیست و چه تعریفی دارد. به طور کلی ، بر اساس ماده 20 قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری ، هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هر گونه شکل سه بعدی یا خطوط ، رنگ ها و یا بدون آن به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصول از صنایع دستی را تغییر دهد ، طرح صنعتی است.
باید توجه داشت که چنانچه طرح صرفا دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر شکل ظاهری باشد ، شامل حمایت از این قانون نمی شود. در واقع ، طرح صنعتی به طور معمول اشاره به ظاهر و شکل کلی یک محصول دارد و بدون مد نظر قرار دادن ماهیت زیبایی محصول ، ویژگی های فنی یا کاربردی آن تحت حمایت قانون قرار نخواهد گرفت.
از جمله مواردی که این طرح ها در آنها کاربرد دارد می توان به محصولات صنعتی ، صنایع دستی ، ابزار فنی ، وسایل الکتریکی ، طرح های نساجی ، تجهیزات پزشکی ، جواهرات ، ساعت ها ، کالاهای لوکس و تجملی ، ابزار خانگی ، ماشین های سواری ، کالاهای تفریحی و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
مزایای ثبت طرح صنعتی
بهترین مزیتی که این امر دارد ، جلوگیری از کپی برداری و تقلید طرح توسط دیگران می باشد. ثبت قانونی این طرح ها موجبات رقابت سالم را در بازار تجاری فراهم کرده و دیگر شرکت ها و اشخاص را به خلاقیت و اختراع تشویق می کند. امتیاز دیگراین است که این کار باعث افزایش تلاش و کوشش تولید کنندگان در ارتقای کیفیت محصولات آنها می باشد.
علاوه بر این ، حمایت از این طرح ها موجب بالا رفتن وجهه و اعتبار شرکت ها و موسسات و محصولات شان می شود. واحد های تولیدی میتوانند از طریق ثبت طرح صنعتی موجب افزایش قیمت محصولات خود شوند زیرا با این ویژگی محصولات دارای ارزش و اعتبار بیشتری خواهند شد.
شرایط ثبت طرح صنعتی
بر طبق ماده 21 ، طرح در صورتی می تواند ثبت شود که جدید و یا اصیل باشد. این طرح ها زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده به هر نحودیگر قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم افشا نشده باشد.
به همین دلیل است که طرح می باید از بقیه طرح ها متمایز بوده و ابتکاری باشد. اصیل بودن هم فاکتور دیگری است که در صورتی به یک طرح گفته می شود که مستقلا توسط طراح ابداع شده و از طرح های دیگر کپی برداری نشده باشد و از دید دیگران متفاوت ، جذاب ، و چشم نواز باشد.
چنانچه طرح ویژگی های زیر را دارا باشند قابل حمایت نخواهند بود :
- طرح هایی که صرفا در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد شده باشند
- قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده باشند
- دارای نمادها یا نشان های رسمی باشند
- طرح های مغایر با نظم عمومی یا اخلاق حسنه
از شرایط دیگری که برای ثبت طرح صنعتی مورد نیاز است “کاربرد صنعتی” است. اگر یک محصول قابلیت باز تولید به روش صنعتی را دارا بوده و امکان پیاده سازی بر روی یک کالای دو یا سه بعدی را داشته باشد اصطلاحا می گوییم که کاربرد صنعتی دارد.
مدارک لازم جهت ثبت طرح صنعتی
مدارکی که برای اشخاص حقیقی جهت ثبت طرح صنعتی مورد نیاز است شامل موارد زیر می باشد :
- کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی
- کپی شناسنامه و کارت ملی طراح
- شش قطعه عکس از زوایای مختلف طرح
- آدرس ، کد پستی ، ایمیل ، و تلفن ثابت و همراه متقاضی
مدارک مورد نیاز اشخاص حقوقی :
- کپی شناسنامه و کارت ملی طراح و اشخاص صاحب امضای شرکت
- شش عکس از زوایای مختلف طرح
- ایمیل و شماره تلفن کلیه افراد صاحب امضا در شرکت
- ثبت آخرین تغییرات شرکت
- کپی روزنامه رسمی ثبت شرکت
- آدرس ، شماره تلفن ، و کد پستی شرکت
مراحل ثبت طرح صنعتی
این امر در ایران مانند آثار دیگر روند هایی متعدد داشته و زمان بر است. هم اکنون کلیه کارهای ثبت این طرح ها از طریق مرکز مالکیت معنوی صورت می گیرد که وابسته به سازمان اسناد و املاک کل کشور می باشد.
ثبت طرح صنعتی
ثبت طرح صنعتی شامل مراحل زیر می باشد :
اولین قدم در انجام این کار ارائه اظهارنامه است که ابتدا باید اطلاعات طرح مانند عنوان ، شرح ، و توصیف آن تکمیل شود. سپس ، اطلاعات اشخاص حقیقی یا حقوقی را باید در سایت وارد کرده و در پایان ، اگر لازم باشد درخواست حق تقدم داده می شود.
مرحله دوم ارائه ضمائم مورد نیاز اظهارنامه مانند : مدارک هویت متقاضی ، مدارک هویت نمایندگی در صورت وجود ، تصویر کالای مورد نیاز ، همچنین ارائه تصاویر طرح و چگونگی توصیف آن می باشد. گام بعدی ، بازبینی اطلاعات و ضمائم است که متقاضی در صورت نیاز اطلاعات وارد شده را ویرایش می کند. در مرحله آخر هزینه ها باید توسط متقاضی پرداخت شده و شماره اظهارنامه دریافت شود.
لازم به ذکر است که در مراحل ثبت طرح صنعتی نکات زیر می باید مد نظر قرار گیرد :
- ارائه و تسلیم اظهارنامه برای ثبت طرح صنعتی ضروری است
- اظهار نامه باید دو نسخه باشد و به زبان فارسی و فرمت مخصوص ارائه شود
- اظهارنامه باید شامل این موارد باشد : نام ، کد پستی ، تابعیت ، سمت ، و شماره ملی برای اشخاص حقیقی ، نام و محل اقامت طراح در صورتی که متقاضی همان طراح نباشد، نام ، محل اقامت ، نوع فعالیت ، شماره ثبت ، و تابعیت برای اشخاص حقوقی ، نام کالا و طبقه ای که متقاضی درخواست ثبت طرح صنعتی را برای آن دارد ، تاریخ ، محل ، شماره گواهی نامه ، و اظهارنامه طرح در خارج در صورت درخواست حق تقدم
هزینه ثبت طرح صنعتی
معمولا برای ثبت طرح یک سری هزینه ها باید پرداخت شود که از طریق سایت مرکز مالکیت معنوی انجام می گیرد و نیاز به پرداخت حضوری نمی باشد. این هزینه ها شامل :
- حق ثبت اظهارنامه به ازای هر طبقه و بیشتر
- حق ثبت تمدید برای 5 سال سوم برای یک طبقه یا بیشتر
- هزینه هر بار اصلاح نامه و ضمائم آن
- هزینه رونوشت مصدق
- هزینه رسیگی اعتراض به تقاضا یا رد ثبت
- حق ثبت انتقال قراردادی و قهری
- حق ثبت برای 5 سال اول برای یک طبقه یا بیشتر
- حق ثبت برای 5 سال دوم برای یک طبقه یا بیشتر
- حق ثبت تمدید برای 5 سال دوم برای یک طبقه یا بیشتر
- جریمه تاخیر در تمدید ثبت دوره پنج ساله دوم و سوم
- هزینه استعلام برای انتقال ، اجازه بهره برداری یا اعراض
- حق ثبت تغییرات
با وجود بهبود قوانین و ساده شدن روند ثبت طرح صنعتی ، این پروسه همچنان زمان بر بوده و با برخی چالش ها روبرو است در نتیجه بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی ترجیح می دهند که از خدمات موسسات حقوقی بهره مند گردند.
برای دریافت مشاوره از متخصصین ما در موسسه حقوقی ثبت نیک می توانید با شماره 02188888832 تماس گرفته و یا به آدرس زیر مراجعه فرمایید :
تهران ، میدان ونک ، خیابان ملاصدرا ، بعد از بزرگراه کردستان ، پلاک 76 ، ساختمان ونک
